Projekt Wisłoujście
Inv.nr: 543

Więzień Wisłoujścia Hans Christoph Graf von Königsmarck

Hans Christoph Graf von Königsmarck (również: Hans Kristoffer, Hans Christoff, Hans Christopher, Hans Christoffer) był niemieckim dowódcą w służbie szwedzkiej w okresie wojny trzydziestoletniej i szwedzkiego potopu. Był również więźniem Twierdzy Wisłoujście.

Königsmarck pochodził ze starej brandenburskiej rodziny. Był synem cesarskiego rotmistrza Konrada von Königsmarcka i jego żony Beatrix von Blumenthal. Otrzymał wykształcenie na dworze księcia Friedricha Ulricha von Braunschweig-Lüneburg. W 1620 r. Został zaciągnięty do piechoty, od 1625 r. służył w rajtarii na początku wojny trzydziestoletniej w cesarskim pułku Sachsen-Lauenburg, gdzie wkrótce został awansowany do stopnia Rotmistrza. Kiedy Gustav Adolf pojawił się na ziemiach Cesarstwa w 1630 roku, został przeniesiony do służby szwedzkiej, a w 1635 roku został pułkownikiem Regimentu.

W 1636 r. pokonał wojska cesarskie pod Rodkirchen i następnie jako szwedzki dowódca w Westfalii przepuścił szereg ataków łupieżczych na połowę krajów Cesarstwa.

W 1642 r. towarzyszył generałowi Torstenssonowi na Śląsku, poprowadził pierwszy atak pod Schweidnitz (ob. Świdnica), dowodził lewym skrzydłem w drugiej bitwie pod Lipskiem, brał udział w oblężeniu tego miasta oraz Freibergu. Kiedy Torstensson udał się do Czech, Königsmarck pozostał w środkowych Niemczech i podbił Mellrichstadt, Aschersleben, Halberstadt i Osterwieck, a następnie zablokował Magdeburg, wypędził Cesarstwo z Pomorza i wkroczył do Księstwa Bremy i Verden.

Matthäus Merian młodszy, portret Hans Christoph von Königsmarck / Domena Publiczna

W 1644 r. Ponownie znalazł się w Saksonii, pokonał generała Rekowitza pod Zeitz i zmusił elektora do wyrażenia zgody na zawieszenie broni i ewakuacji Lipska i Torgau. Po kilku kampaniach przez Saksonię, Palatynat Elektorski, Dolną Saksonię i Westfalię, dołączył we Frankonii w 1648 r. do wojsk Carla Gustava Wrangla, zadecydował o zwycięstwie pod Zusmarshausen i zdobyciu Pragi. Kradzież dzieł sztuki w Pradze na rozkaz szwedzkiej królowej Krystyny ​​było w dużej mierze zorganizowane przez niego.

Od 5 lipca 1648 r. oblegał zamek Falkenberg. Po trzech dniach bombardowania zamku przy pomocy artylerii zamek poddał się 10 lipca 1648 r. Przypominają o tym dwa szwedzkie krzyże przy kaplicy zamkowej.

Za zasługi mianowany został szwedzkim feldmarszałkiem i uhonorowany tytułem Grafa von Westerwik i Stegholm, generalnego gubernatora Bremy, Verden i otrzymał urzędy Neuhaus i Rotenburg an der Wümme, lecz do odejścia w stan spoczynku było daleko. W 1656 r. Wybuchła wojna z Rzeczpospolitą.

Rozkazy od Karola Gustawa nadeszły w ostatnich dniach lata 1656 roku. Königsmarck wypłynął z portu w Wismarze w małej eskadrze okrętów. W okolicach Zatoki Gdańskiej eskadrę zaatakował potężny sztorm. W tej sytuacji Feldmarszałek Königsmarck wydał rozkaz wpłynięcia na redę portu w Gdańsku.

Nad ranem w pobliżu Wisłoujścia nadciągnęły dwa okręty z Gdańska wraz ze wspomagającą je szkutą z Pucka. Jeszcze tego samego dnia okręt szwedzki sprowadzony został do Wisłoujścia, gdzie całą załogę szwedzką, z feldmarszałkiem Königsmarkiem na czele, osadzono w więzieniu.

Hendrick Munnikhoven, portret Beate Elisabeth, córki Hansa Christopha i Agathy von Königsmarck / Domena Publiczna

O warunkuach więzienia marszałka można mówić bardziej jako o przymusowej gościnie. Ranga jeńca i jego arystokratyczne pochodzenie nie pozwalało na osadzenie go w zwykłej celi. Przydzielono mu kwaterę, przygotowane posiłki nie odbiegały jakością od tych wydawanym najwyższym dowódcom Twierdzy. Kiedy w listopadzie 1656 roku przybył do Gdańska król Jan Kazimierz, nie omieszkał odwiedzić jeńca i przeprowadzić z nim kilkugodzinną rozmowę.

Jeńcem Wisłoujścia pozostał aż do końca wojny polsko-szwedzkiej i ustaleń pokoju oliwskiego w 1660 roku. Dziś trudno określić miejsce przetrzymywania jeńca takiej rangi. Możemy jedynie podejrzewać, że przydzielona została mu kwatera w jednej z kamienic przeznaczonych dla dowódców Twierdzy Wisłoujście.

Wsparcie

Nie patyczkuj się z sobą, załóż konto w mediach społecznościowych i wspieraj nas przez: